System ဆိုတဲ့ အတုံးလေးက စပါမယ်။ အတုံးလေးကို ဝင်လာတာက System input တွေပေါ့။ အဲဒီ Input တွေက System အတုံးလေးထဲမှာ တခုခုအလုပ်လုပ်ပြီး ပြန်ထွက်လာတဲ့အခါ System output တွေရတယ်။ ဆိုတဲ့အခါ စနစ်တခုထဲမှာ၊ စနစ်တခုလို့ ပြောရင် အဝင်ရှိမယ်၊ အထွက်ရှိမယ်၊ အထွက်သည် လုပ်ငန်းတခုခုလုပ်ဆောင်ပြီးမှ ဖြစ်လာတာဖြစ်လို့ အဝင်နဲ့အထွက်နဲ့ တူချင်မှ တူမယ်လို့ မတွက်ကောင်းပါ။ တူချင်လည်း တူပါလိမ့်မယ်။
ဟာသပြောရရင် အိမ်မကြီးတံခါးဆိုတာကို ကြည့်ရအောင်ပါ။ အိမ်ထဲကို ဝင်မလို့ အဲဒီအိမ်မှာနေတဲ့ လူတယောက်ဟာ အိမ်အပြင်ကနေ တံခါးရှေ့ရောက်လာတယ်။ သူက တံခါးဆိုတဲ့ စနစ်တခုကို ဖြတ်ကျော်ပြီးမှ အိမ်ထဲဝင်လို့ရမယ်။ တံခါးကို သော့နဲ့ဖွင့်ဝင်တာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ တွန်းဝင်တာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ အိမ်ထဲကနေ တယောက်ယောက်က ဖွင့်ပေးတာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ အဲဒီတံခါးကနေ သူဝင်လာမယ်။ အဲဒီအခါ အဝင်ကလည်း သူပဲ၊ တံခါးကို ဖြတ်ကျော်ပြီးတဲ့အခါမှာလည်း သူပဲ။ ဒီလူဟာ မပြောင်းသွားဘူး။ လူမပြောင်းပေမယ့်လို့ သူ့ရဲ့ တည်နေရာဟာ ပြောင်းသွားတယ်။ တံခါးအပြင်ဘက် အိမ်အပြင်ဘက်ဆိုတာနဲ့ တံခါးကိုဖြတ်အပြီး အိမ်အထဲဆိုတာပဲ။ ဒါဟာ တံခါးဆိုတဲ့စနစ်တခုရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေထဲက တခုပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒါတောင် လုံခြုံရေးဆိုတာတို့၊ အကာအရံဆိုတာတို့စတဲ့ လုပ်ငန်းဆောင်တာတွေ မပါသေးပါဘူး။
မျက်လှည့်ဆရာတယောက် မျက်လှည့်ပြတဲ့အခါ သူ့လက်ထဲက အရာတခုခုကို အဝတ်စတခုဖုံးအုပ်လိုက်ပြီး ဖွင့်ပြလိုက်တာကို ကြည့်ဖူးကြပါလိမ့်မယ်။ ဖွင့်ပြတဲ့အခါမှာ အဝတ်စ မဖုံးခင်က အရာပဲဖြစ်နေတယ်ဆိုရင် ဒါဟာ ပထမအကြိမ်ဖြစ်ရင် မျက်လှည့်ဆရာ ဟာသလုပ်တယ်လို့ပဲ မြင်ပါလိမ့်မယ်။ ဒုတိယအကြိမ်မှာ အဲဒီအရာဟာ အဝတ်မဖုံးခင်ကအတိုင်း ရှိမနေတော့ဘဲ အခြားအရာတစ်ခု ဖြစ်သွားဖို့ ပွဲကြည့်သူတွေက မျှော်လင့်ကြ၊ အဲဒီအတိုင်းဖြစ်လာတဲ့အခါမှာ လက်ခုပ်တီးအားပေးကြပါတော့တယ်။
System ဆိုတဲ့ စနစ်တခုထဲကို ဝင်သွားရင် ထွက်လာတဲ့ ရလဒ်ဟာ ပြောင်းကို ပြောင်းသွားရမယ်လို့ မှတ်ယူထားကြတဲ့အတွက် မပြောင်းသွားဘူးဆိုရင် ဒါဟာ ကောင်းတဲ့စနစ်မဟုတ်ဘူး၊ တချို့ဆိုရင် ဒါဟာ စနစ်လို့ ပြောလို့မရဘူးလို့ မှတ်ယူကောင်း မှတ်ယူကြပါလိမ့်မယ်။
ဆိုတဲ့အခါ စနစ်တခုရှိရင် အဝင် အထွက် ရှိမယ်လို့ ခဏမှတ်ကြတာပေါ့။ စနစ်တခုကို ဖြတ်သန်းလာတဲ့ အဝင်ဆိုတဲ့အပိုင်းဟာ အထွက်မှာ လိုချင်တဲ့ ရလဒ်မရသေးဘူးဆိုရင် ဘာလုပ်ကြမလဲဆိုတာ နောက်ပိုင်းမှာ စဉ်းစားလာကြပါတယ်။ ရချင်တဲ့ ရလဒ်ကို မရသေးရင် စနစ်မှာ အပြစ်ရှိလို့ဆိုပြီး စနစ်ကို ပြင်တယ်။ စနစ်ကို အကြိမ်ပေါင်းများစွာ ပြင်လိုက်၊ လိုချင်တဲ့ ရလဒ်မရလိုက်၊ ထပ်ပြင်လိုက်နဲ့ ဒါနဲ့ပဲ လည်နေတဲ့အခါ တမျိုးစဉ်းစားလာကြပြန်ပါတယ်။
အဲဒါက အဝင် ဆိုတဲ့အပိုင်းကရော မှန်ကန်ပါရဲ့လားဆိုတာပါပဲ။
သော့ခတ်ထားတဲ့ တံခါးကိုပဲ ပြန်သွားကြတာပေါ့။ တံခါးရဲ့ စနစ်တခုမှာ သော့ပေါက်ထဲ သော့ထည့်ပြီး ဖွင့်မှ တံခါးပွင့်မယ်ဆိုပါစို့။ သော့ထည့်ပြီး ဖွင့်လို့ မရဘူးဆိုရင် တံခါးသော့ပျက်နေပြီဆိုပြီး ပထမတွေးကြမှာပေါ့။ ဒါက အပေါ်မှာ ပြောထားတဲ့ စနစ်မှာ အပြစ်ရှိလို့ဆိုတဲ့သဘောပဲ။
တခါတလေမှာ အမှန်တကယ်ပဲ စနစ်မှာ အပြစ်ရှိတဲ့အတွက် ပြင်လိုက်တဲ့အခါ အဆင်ပြေသွားတာတွေ ရှိကြတယ်။ ဒါပေမဲ့ စနစ်က မမှားနိုင်ဘူးလို့ ယုံကြည်စိတ်ချရတဲ့အခါ အဝင် အပိုင်းကို ပြန်လည်သုံးသပ်ကြတယ်။ သော့ပေါက်ထဲထည့်ပြီးလှည့်တဲ့ သော့ဟာ အဲဒီတံခါးအတွက် သုံးရမယ့် သော့ဟုတ်ပါရဲ့လားဆိုတာ တွေးမိရမယ်။ အဲဒီမှာ ဟုတ်မယ်လို့ ထင်တဲ့ သော့တွေ တချောင်းပြီးတချောင်းရွေးရပါတော့တယ်။ တံခါးရဲ့ အလုပ်က သူ့ရဲ့သော့ပေါက်ထဲကို ဝင်လာတဲ့ သော့တွေထဲက မှန်ကန်တဲ့သော့ဖြစ်မှပဲ ပွင့်စေဆိုတဲ့အလုပ်ကို လုပ်ပေးတယ်။ သော့မှားရင် မပွင့်ပေးဘူး။
သော့တွေ တချောင်းပြီး တချောင်းရွေးရတယ်ဆိုတာက တံခါးကနေ မဖွင့်ပေးဘူးကွာ ဆိုတဲ့ တု့ံပြန်မှုကို ရလို့ပါပဲ။ ရလာတဲ့ရလဒ်သည် လိုချင်တဲ့ဟာ မဖြစ်သေးဘူးလို့ဆိုတဲ့အခါ အဝင်အပိုင်းကို ပြန်ညှိယူရတယ်။ အဲဒီအတွက် Sensor ဆိုတာကို ထည့်လိုက်တယ်။ Sensor ဆိုတာက စနစ်က ထွက်လာတဲ့တု့ံပြန်မှုကို အဝင်ဘက်ကို ပြန်လည်သတင်းပို့ဖို့ဆိုတဲ့ အလုပ်ကို လုပ်တယ်။ အဲဒီ Sensor ဆိုတာကို Feedback လို့လည်း သုံးတယ်။
Feedback ကိုမူတည်ပြီး အဝင်အပိုင်းကို လိုတိုး ပိုလျှော့ပြန်လုပ်ရတယ်။ Measured error ဆိုတာ လိုချင်တဲ့ ရလဒ်နဲ့ sensor ဆီက Feedback ကိုနှိုင်းယှဉ်ပြီး ဘယ်လောက်လွဲနေတယ်ဆိုတာပြတဲ့ လုပ်ငန်းဖြစ်ပါတယ်။ လွဲတာကို ညှိယူရတဲ့အပိုင်းကို ဆောင်ရွက်တာက Controller ကနေလုပ်ပေးပြီး အဝင်အပိုင်းကို ပြင်စေပါတယ်။ အဲဒီလို ဖြစ်စေချင်တဲ့ ရလဒ်ကို ထွက်လာတဲ့ တုံ့ပြန်သံတွေကနေ တဖြည်းဖြည်းချင်း လိုသလို ညှိယူသွားတဲ့ စနစ်ကို Feedback Control System လို့ခေါ်ပါသတဲ့။
တံခါးပဲ ထပ်သွားရအောင်ပါ။ သော့ထည့်လှည့်တယ်။ တံခါးမပွင့်ပါလားလို့ တွေ့တယ်။ တွေ့တယ်ဆိုတာကို Feedback လို့မှတ်ပါ။ ဒီလောက်လှည့်နေတာတောင် မပွင့်တဲ့တံခါး ကဲ မပွင့်ချင်ဦးလို့ ဒေါနဲ့မောနဲ့ ကန်လိုက်ရင်တော့ ကန်လိုက်တဲ့ ပြင်းအားပေါ်မူတည်ပြီး တံခါးပွင့်သွားနိိုင်ပေမယ့် တံခါးဆိုတဲ့ စနစ်ပျက်သွားမယ်ဆိုတာကိုလည်း တွေ့နိုင်ပါလိမ့်မယ်။ Feedback ဆိုတာကို အလေးထားပြီး ဒီသော့မဟုတ်ဘဲ တခြားတချောင်းများလားလို့ တွေးမိ၊ တခြားတချောင်းကို ရွေးလိုက်တယ်ဆိုတာဟာ Error ကို သတိပြုမိပြီး Controller ဖြစ်တဲ့ ဒီနေရာမှာတော့ ဦးနှှောက်ပေါ့၊ သူက သော့တချောင်းကို ရွေးလိုက်တယ်။ ဒီသော့နဲ့တော့ အံဝင်ဖြစ်နိုင်တာပဲဆိုပြီး။ မရသေးရင် နောက်တချောင်း ဆက်ကာ ဆက်ကာ ရွေးသွားရင်းနဲ့ ရွေးသွားရင်းနဲ့ ဆိုတာမှာလည်း သူက Error ဆိုတဲ့ အမှားကို နည်းသည်ထက်နည်းအောင် အမှားဘောင် ကျဉ်းသွားအောင် Control လုပ်ရတာဖြစ်ပါတယ်။ မှန်ကန်တဲ့ သော့နဲ့ တွေ့တဲ့အခါမှာ တံခါးပွင့်ပါလိမ့်မယ်။
တံခါးပွင့်ဖို့ဆိုတဲ့ အလုပ်တခုကို ဆောင်ရွက်ရာမှာ မှန်ကန်တဲ့သော့ဖြစ်ဖို့လိုအပ်သလို၊ ဒါဟာ မှန်ကန်တဲ့သော့မဟုတ်သေးဘူးဆိုတဲ့ တုံ့ပြန်မှုကို မှန်မှန်ကန်ကန်ရရှိဖို့လည်း လိုပါတယ်။ နောက်တခါ ရလာတဲ့ တု့ံပြန်မှုတွေကို မူတည်ပြီး သော့ရွေးတဲ့အခါ မှားနေတဲ့ လွဲနေသေးတဲ့သော့ကို ဖယ်ပစ်လိုက်ဖို့ လိုပါတယ်။ ဒါဟာ အမှားနည်းနိုင်သမျှနည်းအောင် လုပ်ယူနေတာဖြစ်ပါတယ်။
နိဂုံးချုပ်ရရင်တော့ တုံ့ပြန်မှုများမှ ညှိယူခြင်းဆိုတာမှာ ဘာကို ညှိယူနေတာလည်း ဆိုတာ သိဖို့လည်း မျက်ခြေမပြတ်ဖို့လိုပါတယ်။ error zero ဖြစ်အောင် ညှိယူရမယ်ဆိုတာကို သတိမူထားရပါမယ်။ error zero ဆိုတာကလည်း ဖြစ်ခဲပေမယ့် အနီးစပ်ဆုံး ဖြစ်နိုင်ရင်တော့ အကောင်းဆုံးပဲဖြစ်ပါတယ်။
အဲ ခြွင်းချက်အနေပြောရရင် မှန်ကန်တဲ့သော့နဲ့ ဖွင့်ပေမဲ့ တံခါးမပွင့်တာဟာ ကိုယ့်အိမ်က တံခါးမဟုတ်ဘဲ တခြားအိမ်က တံခါးဖြစ်မနေဖို့လည်း လိုပါတယ်။
ကျော်မောင်(တိုင်းတာရေး)
၁၅-ဇွန်-၂၀၁၇
